Λίβανος

Πρώτη φορά πήγα στην Βηρυτό στις αρχές του 1994. Δεν είχε περάσει πολύς καιρός από την κατάπαυση των εχθροπραξιών και η πόλη ήταν βυθισμένη στα συντρίμμια της. Παντού φυλάκια με πάνοπλους στρατιώτες και την συριακή σημαία να κυριαρχεί σε κάθε γωνία της πόλης. Έβλεπα την φάτσα του σύριου προέδρου Ασαντ σε κάθε μεταλλικό στύλο, σε κάθε παράγκα και σχεδόν μέσα σε κάθε κτίριο. Η εικόνες αυτές έδειχναν ποια πλευρά –ξένη δύναμη- είχε επικρατήσει στον μακρύ εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου και μου προκαλούσαν αηδία. Μου θύμιζαν τις παλιές βασιλικές φωτογραφίες που μοίραζαν μεταπολεμικά οι βασιλόφρονες στα ελληνικά χωριά και ανάγκαζαν τους ιδιοκτήτες των σπιτιών, να τις κρεμάσουν σε κοινή θέα ή δίπλα στο εικονοστάσι του σπιτιού. Εικόνες εξαναγκασμού, εικόνες παρακμής.

Το ρεύμα λιγοστό και οι εφεδρικές γεννήτριες που ήταν σκορπισμένες από ιδιωτικές εταιρίες παντού στην πόλη, έπαιρναν με το αζημίωτο κάθε λίγο και λιγάκι μπροστά.
Μέχρι και το 1996 το Τηλέφωνο αποτελούσε μια σπάνια πολυτέλεια. Μιλούσαμε με Ελλάδα από ένα ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο του ξενοδοχείου και η κλήση γινόταν μέσω τηλεφωνητή (operator). Η φωνή αργούσε να πάει, αλλά και να έρθει και η γραμμή είχε ένα εκνευριστικό βουητό. Μας έλεγαν ότι η συνδιάλεξη γινόταν με την βοήθεια δορυφόρου εγκατεστημένου στην Αμερική, αλλά με αναγκαία υποβοήθηση σήματος στην Κύπρο. Πολλές φορές σκέφτηκα ότι όλα αυτά ήταν μια πρόφαση για τους επιτήδειους που ήθελαν να εισπράττουν σημαντικά τέλη. Δυο λέξεις έλεγες και είχες βγάλει 50 δολάρια από την τσέπη σου.

Αυτό που με συγκλόνιζε κάθε φορά που πήγαινα στο Λίβανο ήταν τα εκατομμύρια τρύπες που έβλεπα στα κτίρια , προϊόν απερίσκεπτης χρήσης των όπλων και του καλλιεργηθέντος μίσους για δεκαετίες. Ακόμη και 10 χρόνια μετά έβλεπες τα κουφάρια μεγάλων κτιρίων –όπως αυτό της φωτογραφίας- να στέκονται εκεί μισογκρεμισμένα.



Ο πρώτος οδηγός του ταξί που είχα, ο Mohamed , έκανε και χρέη σωματοφύλακα. Γινόταν η σκιά μου. Φυσικά με το αζημίωτο. Από την Hamra Street έως την βραδινή έξοδο στο Juneeh, ήταν πάντα εκεί. Καθόταν διακριτικά λίγο πιο δίπλα, αλλά το βλέμμα του σκάναρε την είσοδο και τις παράξενες κινήσεις στους χώρους που μπαίναμε.
Η πόλη δεν είχε φανάρια και οι οδηγοί επικοινωνούσαν με το πάτημα της κόρνας. Μια φορά κορνάρισμα σήμαινε κάτι άλλο από το παρατεταμένο πάτημα του κλάξον. Όλοι έτρεχαν τότε. Σκεφτόμουν φορές-φορές ότι το τρέξιμο στους δρόμους ήταν κατάλοιπο των δύσκολων χρόνων του πολέμου.

Σίγουρα η Βηρυτός άλλαξε. Τα ερείπια απομακρύνθηκαν και στη θέση τους ξεφύτρωσαν νέα κτίρια, ιδιαίτερα στην Ashrafieh και στο παλαιό κέντρο. Αρκετά παλαιά κτίρια αναστυλώθηκαν και η πόλη απέκτησε πλατείες, φανάρια, φώτα, πεζοδρόμους.



Σε ένα από ταξίδια μου των τελευταίων χρόνων έπεσα πάνω σε μεγάλη διαδήλωση υπέρ του φιλοσυριακού καθεστώτος. Είχε προηγηθεί η δολοφονία του Hariri και ήταν ορατό ότι κάποιοι βασίζονταν σε μετακινούμενες μάζες πληθυσμών για να δείξουν την δύναμή τους και την αριθμητική τους υπεροχή.

Λίγο αργότερα (τον Ιούλιο του 2006)ξεκίνησε ο Βομβαρδισμός του Λιβάνου από το Ισραήλ. Το δράμα τον αμάχων σε ένα φιλμάκι του Youtube είναι απλά μια ιστορική αναδρομή. Η χώρα όμως μετρά τα σημάδια της μέχρι και σήμερα.
Ο αδελφικός φίλος, ο Habib, από τα γεγονότα εκείνα και μετά είναι με το διαβατήριο στην δεξιά του τσέπη. Αναρωτιέται ξανά και ξανά, μήπως ήταν λάθος που εκεί στο 1993 άφησε την Γαλλία και γύρισε στην Βηρυτό. Την ίδια ερώτηση την κάνουν χιλιάδες Λιβανέζοι, αλλά η απάντηση είναι εξαιρετικά δύσκολη.


H επόμενη φωτογραφία είναι μια αεροφωτογραφία, βγαλμένη πάνω από τα βουνά του Λιβάνου, κάπου κοντά στα σύνορα με την Συρία.



Ίσως πολύ λίγοι να γνωρίζουν στην Ελλάδα, ότι εκεί στα ορεινά του Λιβάνου σώζονται τα ερείπια μιας ιστορικής πολιτείας (Baalbeck) με ναούς αντίστοιχου κάλους με τον δικό μας τον Παρθενώνα αλλά και ένα ανεπτυγμένο χιονοδρομικό κέντρο.